Feguerson Thermidor se nèg natif natal Gonayiv. Direktè jeneral "HAFRIQUE Littéraire", yon strikti k ap fè pwomosyon otè ayisyen ak afriken, otè "Cantique d'un amour fêlé" te ranpòte pri pi bon rekèy powèm nan peyi "Côte-d'Ivoire" ak rekèy "Le sein gauche de la ville des Gonaïves est une cigarette" an 2018. Ane 2024 la se te yon bèl ane pou powèt la. Anplis nominasyon rekèy pwezi li a: "Ma main est une phrase suivie de Apologie de Nerva", pou pri "Poésie de l’Académie Française", li pibliye nan fen ane sila a yon rekèy pwezi an kreyòl ayisyen ki pote tit: " Tout powèm mwen gen yon simityè anba wòb (3 powèm pou Leta # 2)" nan edisyon Papye 9.

Nan ribrik sa k ap parèt chak dimanch, Gabynho boukante lapawòl ak powèt la sou dènye piblikasyon li a, pakou li, kwazman l ak literati, lòt powèt ki enfliyanse travay li...

Gabynho| Ou fèk sot pibliye " Tout powèm mwen gen yon simityè anba wòb (3 powèm pou leta #2") dènye rekèy powèm ou, kay Edisyon Papye 9. Kisa ki kache nan rekèy sila a? Poukisa yon #2?

Feguerson Thermidor| Mwen pibliye premye zèv mwen an Desanm 2017 nan Edisyon Freda alepòk mwen te youn nan editè yo, avan sa mwen te toujou ap eksplore yon estetik ki rele ESTHÉTIQUE DE LA DOULEUR, premye rekèy pwezi sa ki se 3 Powèm pou Leta chita anndan Estetik sila. Selon kèk kritk, André Fouad te soti yon atik nan jounal Le Nouvelliste sou zèv sa ke li wè kòm yon rekèy angaje, yon lòt powèt Mikylove Mocombe ta pral soti yon atik pou l montre dimansyon angajman ak travay estetik odpòte nan rekèy sa. Epi powèt Anivince Jean-baptiste t ap eseye gade apre "Bisuit Leta" de Georges Castera, plis pase 50 lanne nan tit k ap soti yo pa t janm mansyone Leta, mwen se premye powèt nan jenerasyon pa m lan ki retounen epi oze bay yon rekèy yon tit ki genyen Leta nan tit sa... rekèy sa s on rekèy mwen ekri ak trip mwen, ki ranmase tout dimansyon imèn mwen: sa m viv nan anfans mwen ak reyalite m ap konfronte tou lèjou ak sa m ap obsève k ap pase devan je mwen.. lè w melanje anfans mwen ak jenès mwen sa bay yon jwa manke parapò ak yon bann reyalite sosyal, ekonmik, kriz sou kriz ki rete tennfas. Depi 2017 ak jounen jodia, mwen enskri tèt mwen nan pwojè ekriti k ap eksplore ESTHÉTIQUE DE LA DOULEUR tout zèv mwen soti gen mak fabrik Estetik sila. Kidonk 3 powèm pou Leta # 2 se yon kreyativite kontinyèl ak nouvo powèm men ki toujou trete tematik tankou, lanmò, dèy, soufrans, lanmou, dezespwa ak chagren ke m toujou ap konfronte.

G| "Tout powèm mwen gen yon simityè anba wòb", poukisa yon tit konsa a?

FT| Mwen te di w nan kòmansman repons mwen an mwen eksplore ESTHÉTIQUE DE LA DOULEUR lan nan tout zèv mwen yo, nan yon atik mwen te soti nan jounal Le nouvelliste, mwen montre kijan doulè kapab tounen epi transfòme kòm yon travay atistik tanjib. Nan powèm yo, mwen ko-abite epi amonize bote ak doulè nan powèm yo, menm lè lektè ap li yon powèm ki plen tristès, chagren, lanmò epi ki gen sant Leta nou kapab viv ak li, nan je l li wè li bèl menmsi li gen sant dèy ak lanmò, s on fason mwen anbeli doulè a pou lektè yo mwens choke.

Pou mwen retounen ak kesyon poukisa yon tit konsa, tout tit mwen yo enskri nan ESTHÉTIQUE DE LA DOULEUR sa mwen eksplore nan zèv mwen. Depi nan tit lan ou santi ki wout ak direksyon m ap pran ak ou... s on pwezi ki genyen yon dimansyon estetik ki pikan kwenna pandan m ap fè zoum kamera sou yon bann kliche n ap viv. souvan se pwezi ki nan premye pèsòn sengilye pou tan ki charye tout yon reyalite yon bann moun, yom kategori moun ap viv. Se sa mwen rele le "je pluriel" oubyen le "je" "nous" kote m ap pale pou yon bann moun ki pa gen vwa.

Boutofen, pwojè ekriti mwen di mwen enskri m ladann lan kisa l ye, menmsi nou ta pran tout reyèk pwezi mwen yo nou fè yon fè yon sèl powèm, l ap bay yon tèks koyeran, ki enskri l nan demach ESTETIQUE DE LA DOULEUR k ap tradui tematik, men sitou ak kreyativite nouvèl.

G| Fegg, ousiyen plizyè liv deja ann Ayiti kou lòt bò dlo. Di nou non, kilè, kibò, kòman ou kwaze ak literati?

FT| Mwen pibliye premye rekèy pwezi mwen an Desanm 2017 ki gen pou tit " 3 Powèm pou Leta" nan Edisyon Freda ak kont Editè, an Mas 2018, mwen pibliye ak kont editè "Le Sein gauche de la ville des Gonaïves est une cigarette" nan GNK ÉDITIONS nan peyi Côte d'Ivoire, nan menm ane a li pran pri meyè rekèy powèm nan peyi sa a. Nan menm ane a, ak kont editè an Desanm 2018, mwen pibilye "Cantique d'un amour fêlé" nan Éditions du Pont de l'europe, France, nan Jiyè 2023 ak kont editè mwen pibliye "Ma main est une phrase Suivi de Apologie de Nerva" nan Éditions du Pont de l'Europe ki finalis prix poésie de l'Académie française 2024 epi an septanm 2024 ak kont editè mwen pibliye "Tout powèm mwen gen yon simityè anba wòb( 3 powèm pou Leta #2)" nan edisyon papye9. Tout zèv sa yo enskri yo nan demach ESTHÉTIQUE DE LA DOULEUR m eksplore nan zèv mwen yo.

Mwen kwaze literati lè m te lekòl klasik, mwen te nan "Collège Adventiste des Gonaïves", mwen te konn souvan al fè lekti nan biblyotèk lekòl la ki te chaje ak liv, nan epòk sa yo m ap dekouvri yon bann klasik ayisyen, m ap li Jacques Roumain, m tonbe sou Maurice Sixto, yon bann lòt otè. Mwen kontinye ap apante biblyotè piblik vil Gonayiv( CLAC) m ap li Georges Castera, Dominique Batraville, Evelyne Trouillot elatriye... yon lè m tonbe sou "Cinq lettres" Georges Castera ekri, m di tèt mwen èske m ap ka powèt, m te poze menm kesyon sa tou lè m ap li Magloire Saint-Aude ak René Philoctète, powèt sa yo tèlman estrayòdinè sa konn fè w pè ekri, franchman sitou lè w fenk ap li epi w vle vin powèt tou. Men avanti lekti a pa t rete la, mwen vin ap frekante alyans fransèz Gonayiv kote m pral fè rankont ak Centre Pen ki pral yon lòt bagay nan vi m, nan sant sa te g on gwoup jèn ki te gen volonte pou powèt, nou te konn reyini chak samdi kote chak manm vin ak yon powèm li ekri epi li distribye li, li pa lòt manm yo, nou fè yon sèk, otè powèm nan mitan nou kritike ansanm powèm la... sant sila bay anpil jenerasyon powèt.

G| Nou ka mete nou dakò, yon ekriven se pa yon loray kale. Se (ka) rezilta yon pakou, yon seri rankont... kijan, oumenm, ou fè vin ekriven-powèt?

FT| Genyen plizyè evennman ki make mwen epi ki fè m vin powèt: premye a se pasaj siklòn Jàn nan anfans mwen nan vil Gonayiv, mwen te sou yon dal mwen fè 2 lapli ap mouye m, m pa manje m ap gade objè dlo ap pote ale, ki te yon chòk pou mwen pou anfans mwen, dezyèm evènnman, nan menm ane a, gen yon gwoup revolisyonè ki te rele Grenn nan bouda( GNB) ki te pouse ansyen prezidan Jean Bertrand Aristide ki te pouvwa a, m raple m lè m lekòl tire ap fèt ant gwoup revolisyonè ak lapolis, manman m vin pran m lekòl m pote m sou do l anba bal, m pran gaz m ap toufe, tout souvni anfans mwen se souvni bal ak katouch. Sa fè nan bonè m te toujou santi ijans pou m ekri, m te toujou ap chèche yon kote pou m abite ak soufrans doulè mwen yo. Se konsa literati ap chèche m, m ap chèche l tou, rive yon moman nou kwaze bab pou bab.

G| Yon ekriven pa ekri pou tèt li, dimwens pa pou tèt li sèlman. Li bezwen yon piblik. Yon seri lektè ki pou li zèv li. Ekriven an tou pa ekri pou anyen. Li gen yon bagay li vle/dwe di. Nan sans sa a pou kilès e pou kisa ou ekri?

FT| Mwen genyen yon bann kri nan vant mwen, youn ap goumen ak lòt, vle pran plas lòt... youn bezwen soti anvan lòt tou. Lè m pibliye yon liv, s on kri m pouse deyò, lè l soti, li granmoun tèt li, l ap di koze pa li. Pwezi yo granmoun tèt yo, m kite yo gaye, ap mache tout kote ak parabòl yo nan bouch yo.

G| Powèt, sa vle di kisa pou ou?

FT| Gen yon powèt mwen renmen anpil ki rele Gary Klang, nan liv li: "Toute terre est prison", gen yon pasaj ki di: "Lorsque le monde s'écroule / C'est au poète de prendre la parole", sa montre responsablite powèt yo nan milye y ap viv ak konpreyansyon yo genyen sou limanite fè de yo menm yon mesaje. Yon powèt s on moun ki gen kè nan men nan sa y ap pwodui aprann moun renmen, pouse ògèy moun ale pi lwen, fè yo patisipe epi mete nan yo, yon revòlt kolektiv, fè moun ki konsyan de yon reyalite y ap viv ki dwe chanje. Yon powèt se yon moun ki toujou genyen yon pawòl salvatris inivèsèl ki kontribye nan bonè ak chanjman nan lavi moun.

G| Powèt, mennen nou al vizite bibliyotèk ou non...

FT| Mwen genyen yon bann ekriven ak powèt k ap pase nan lespri m , pou m ta site sa ki make m anpil yo, m pa vle lis lan twò long epi fòk mwen ta di tout powèt sa yo, an menm tan mwen pa vle peche pou nan lis lan pou m ta bliye yon ekriven osnon yon powèt. Ekriven ak powèt sa yo nan kè m, tout kote m pase m pase ak yo. M rekonesan.